काठमाडौं – अमेरिकाबाट डिपोर्ट गरिएका आठ नेपाली नागरिक हत्कडी लगाएर स्वदेश फिर्ता गरिएको खुलासा भएको छ। त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा अवतरण गरेपछि उनीहरूले नेपाली अधिकारीसमक्ष आफूहरूलाई हत्कडी लगाई ल्याइएको जानकारी दिएका हुन्।
‘अमेरिकाबाट आउँदा हत्कडी लगाइएको थियो, खुट्टामा समेत चेनले बाँधिएको थियो। ट्रान्जिटपछि मात्र खुट्टाको चेन खोलियो,’ फिर्ता गरिएका एक नेपालीले बताए। उनले यात्राका क्रममा उनीहरूलाई अत्यन्तै कष्टकर अवस्थामा राखिएको पनि बताए। ‘हामीलाई बसेको ठाउँबाट हल्लिनसमेत दिइएन, वासरुम प्रयोग गर्न बारम्बार अनुरोध गर्नुपर्यो,’ उनले थपे।
डिपोर्टका कारण र अवस्था
अध्यागमन विभागका अनुसार, अमेरिकामा डोनाल्ड ट्रम्प ४७ औं राष्ट्रपतिमा निर्वाचित भएयता ३५ नेपाली नागरिक निष्कासित भइसकेका छन्। तीमध्ये पाँच जना महिला छन्। हालै डिपोर्ट गरिएका आठ नेपाली नियमित उडानमार्फत आएका हुन्।
अमेरिकी अध्यागमन अधिकारीहरूले उनीहरूलाई हिरासतमा राख्दा नै स्वदेश फर्किने कि कानुनी रूपमा प्रतिवाद गर्ने भन्ने विकल्प दिएका थिए। जसले प्रतिवाद गर्ने निर्णय गरे, उनीहरूलाई हत्कडी र चेन लगाएर पठाइएको बताइएको छ।
मानव तस्करीको जालो
प्रहरीका अनुसार, फिर्ता गरिएका आठ जना करिब छ महिना अघि अवैध रूपमा अमेरिका गएका थिए। उनीहरूले विचौलियालाई ५० देखि ९० लाख रुपैयाँसम्म बुझाएर मध्यपूर्व, युरोप, दक्षिण अमेरिका हुँदै अमेरिका पुगेका थिए।
‘उनीहरू जंगल, खोला, समुद्र हुँदै महिनौं लामो जोखिमपूर्ण यात्रा गरेर अमेरिका पुगेका थिए,’ एक प्रहरी अधिकारीले भने, ‘तर, अमेरिका पुग्ने बित्तिकै पक्राउ परेका रहेछन्।’
फिर्ता गरिएका नेपालीहरूले स्वदेशमा रोजगार अभावकै कारण अमेरिका जानु परेको बताएका छन्। ‘हाम्रो गाउँबाट धेरै जना यसरी अमेरिका गएका छन्, कतिपय फेरि पनि गएका छन्। तर, भाग्य बलियो नभएकाले हामीलाई फर्काइयो,’ एक युवाले भने।
नेपाल फर्किएपछि अनुसन्धान
काठमाडौं विमानस्थल ओर्लिएपछि अध्यागमन विभागले उनीहरूलाई थप अनुसन्धानका लागि प्रहरीको मानव बेचबिखन अनुसन्धान ब्यूरोमा बुझाएको थियो। ब्यूरोले उनीहरूसँग अमेरिका पठाउने गिरोहबारे सोधपुछ गरिरहेको छ।
प्रहरी स्रोतका अनुसार, फिर्ता गरिएका नेपालीहरू आफ्ना एजेन्टबारे बोल्न अनिच्छुक देखिएका छन्। बरु उनीहरू ट्रम्पको कार्यकाल सकिएपछि फेरि अमेरिका जाने योजनामा रहेको बताइएको छ।
प्रहरीका अनुसार, डिपोर्ट भएका नेपालीहरूमध्ये एक जना डोटीका, अन्य दाङ र रुकुमका रहेका छन्। उनीहरू २२ देखि ४७ वर्ष उमेर समूहका छन्। उनीहरूलाई आवश्यक सोधपुछपछि परिवारको जिम्मा लगाइने तयारी भएको छ।
अवैध आप्रवासन नियन्त्रणको चुनौती
अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले अवैध आप्रवासीविरुद्ध कडा नीति अपनाएका छन्। यसअघि पनि ११२ भारतीय नागरिकलाई डिपोर्ट गरिएको थियो। नेपालमा अवैध आप्रवासन रोक्न सरकारले कस्ता नीति अवलम्बन गर्ने भन्ने विषय अझै चुनौतीपूर्ण देखिन्छ।
यस घटनाले अवैध आप्रवासनको जोखिम र मानव तस्करीको समस्या पुनः सतहमा ल्याएको छ। सम्बन्धित निकायहरूले यस्ता घटनाहरू दोहोरिन नदिन प्रभावकारी उपाय अवलम्बन गर्न आवश्यक देखिन्छ।
