कञ्चनपुर- हरेक वर्ष श्रावण शुक्ल पूर्णिमाको अवसरमा लाग्ने बडीमालिका मेला केवल एउटा साधारण मेला मात्र नभई आत्मशुद्धिको एक गहन पर्व हो। यस यात्रामा नेपालका विभिन्न भाग र भारतका हजारौं श्रद्धालुहरूले कठोर पदयात्रा पार गर्दै देवी बडीमालिकाको दर्शनका लागि आउँछन्। यो यात्रा भौतिक दूरीको मात्र नभई आध्यात्मिक निकटताको पनि एक प्रतीक हो।
महेन्द्रनगर–धनगढीबाट सुरु भएको हाम्रो बडीमालिका यात्रा, ७ दिनमा ५ दिनको पैदल यात्रा तथा मार्तडीबाट ४४ घण्टा हिँडेर बाजुराको बाम्कासम्मको अनुभवले हामीलाई अदम्य साहस र आत्मबलको पाठ सिकायो। देशका विभिन्न जिल्लाहरूबाट आएका ५० जनाको टोलीमा इन्जिनियर, स्वास्थ्यकर्मी, पत्रकार, साहित्यकार लगायत विभिन्न पेसा र उमेर समूहका साथीहरू थियौँ।
पहिलो दिन: मार्तडीबाट भैरबसाही स्थानसम्म
२०८२ श्रावण २० गते बिहान ११ बजे बाजुरा सदरमुकाम मार्तडी पुगेपछि हामीले स्थानीय खाना खाएर दिउँसो १:४५ बजे बडीमालिकाका लागि पैदल यात्रा सुरु गर्यौं। यात्राको सुरुवातदेखि नै पानी परिरहेको थियो र बाटोमा भेटिएका केही भक्तजनहरू बिरामी भएर फर्किरहेको देख्दा मनमा थोरै डर पैदा भयो। तर, एक स्थानीय साथीले मेरो भारी झोला बोकिदिएपछि यात्रा केही सहज भयो। हामीले करिब ४ घण्टाको हिँडाइपछि साँझ ६:१५ बजे भैरबसाही स्थानमा पुग्यौं। बाटोमा गोठमा तातो खीर र बारीमा फलेका स्याउ खाँदै यात्राको थकान बिर्साएका थियौं। रातभरि पानी पर्ने, हावा चल्ने र जुका लाग्ने डर मनमा भए पनि बडीमालिका माताको कृपाले हामीलाई मिठो निन्द्रा लाग्यो।
दोस्रो दिन: भैरबसाहीबाट सोता पाटनसम्म
२०८२ श्रावण २१ गते बिहान ७ बजे हामीले सोता पाटनको गन्तव्यका लागि यात्रा सुरु गर्यौं। उकालो बाटोमा स्वास बढ्दा र थकान महसुस हुँदा पनि हामी एकैनासका यात्रीहरूको समूहले एकअर्कालाई साथ दियौं र हाम्रो मित्रता अझ प्रगाढ बन्यो। बाटोमा तातोपानी, चिया र रोटी खाँदै हामी अगाडि बढिरह्यौं। २९०० मिटरको उचाइमा रहेको फुल चढाउना पाटन पुग्दा थापाजीको गोठमा आगोमा सेकेको रोटी र पदम चाल्नाको अचारको स्वाद साँच्चै नै अविस्मरणीय थियो।
पाटनमा इन्द्रेणीको सुन्दर दृश्यमा फोटो र भिडियो खिच्दै गर्दा हाम्रो टोलीका सबै साथीहरू अगाडि बढिसकेका रहेछन् र म र नुवाकोटका राजन गिरि सर मात्र बाँकी रह्यौं। सोता पाटन पुग्ने कि घोडा पाटन जाने भन्ने विषयमा विवाद भए पनि अन्ततः सोता पाटनमै फर्किँदा हाम्रो टोलीले ताली बजाएर स्वागत गर्यो। राति अत्यधिक थकानका कारण निन्द्रा नलागे पनि यो यात्राको एक फरक अनुभव रह्यो। ७–८ घण्टाको यात्रा १२ घण्टामा पूरा गरेर हामीले आत्मविश्वासको नयाँ उचाइ चुम्यौं।
तेस्रो दिन: सोता पाटनबाट त्रिवेणीसम्म
२०८२ श्रावण २२ गते बिहान ६:३० बजे हामी त्रिवेणी तीर्थ क्षेत्रको यात्रामा लाग्यौं। यस दिन घाम लागेकाले यात्रा केही सहज बन्यो। बडुवालजीको गोठमा जडीबुटीको सुगन्ध भएको मिठो भैँसीको दूध पिएर हामी अगाडि बढ्यौं। ठाडो उकालो र चिप्लो बाटो पार गर्दै हामी भित्तिचिर्ना पाटन पुग्यौं।
बाटोमा ज्याकेट खोल्दा औँठी हराएको अनुभवले केही चिन्ता बढायो। तर, एकजना दिदीले बाटोको डिलमा देखेर राखिदिनुभएको औँठी भेट्टाएपछि मनमा ठूलो राहत मिल्यो। मनमोहक २२ पाटन, रंगीचंगी फूलहरू र सुन्दर प्राकृतिक दृश्यको आनन्द लिँदै हामी त्रिवेणी धाम पुग्यौं। त्यहाँ पुगेर नुहाइधुवाइ गरी जनै फेरेपछि हामीले आफ्ना पितृहरूको स्मरणमा जल तर्पण गर्यौं। झन्डै १२ घण्टाको हिँडाइपछि ३८०० मिटरको उचाइमा रहेको त्रिवेणी धाममा बास बस्यौं।
चौथो दिन: त्रिवेणीबाट बडीमालिका हुँदै मनागाउँसम्म
२०८२ श्रावण २३ गते बिहान ३:४० बजे हाम्रो मुख्य गन्तव्य, बडीमालिका देवीको मन्दिरका लागि यात्रा सुरु भयो। सुरुमा नै उकालो बाटो भए पनि हामी दृढ थियौं। लौरी विनाई पाटनबाट पानी पर्न सुरु भए पनि हामी निरन्तर अगाडि बढिरह्यौं। बाटोमा दर्शन गरेर फर्किँदै गरेका भक्तजनहरूसँग भेटघाट हुँदै, अन्ततः बिहान ९ बजे हामी बडीमालिका मन्दिर पुग्यौं।
पानी, हावा र कुहिरोका बाबजुद पनि हामी लाइनमा बसेर देवीको दर्शनका लागि पर्खियौं। पुजारी कृष्ण प्रसाद धमला र भानुभक्त उपाध्यायबाट टिका र प्रसाद ग्रहण गरेपछि हामीले जीवनमा एक ठूलो काम गरेको अनुभव गर्यौं। मनमा अपार हर्ष र आनन्द थियो। ४ दिनमा ३१ घण्टाको यात्रापछि बडीमालिका पुगेका हामी अब छोटो बाटो हुँदै मनागाउँका लागि फर्कियौं। एकदमै ठाडो र चिप्लो ओरालो बाटो, दिनभरि केही नखाई र पानी नपिएर हिँड्दा खुट्टाका औंलाहरू दुख्न थाले। स्थानीय साथी केशव साउदको सहयोगले हामी रातको १० बजे मनागाउँ पुग्यौं। त्यहाँ पुग्दा ९ वटा जुका लागेर रेकर्ड नै कायम भयो। झन्डै १८ घण्टाको लगातार हिँडाइपछि हामी यति थकित थियौं कि भोकसमेत लागेन।
पाँचौं दिन: मनागाउँबाट महेन्द्रनगरसम्म
२०८२ श्रावण २४ गते बिहान हामी मनागाउँबाट हिँडेर बाम्का बजार पुग्यौं, जहाँबाट गाडी चढ्न पाइन्थ्यो। बुढीगंगा नदीको झोलुंगे पुल तरेर हामी गाडी चढेर अछामको साफेबगर पुग्यौं। जनैपूर्णिमाको शुभ दिनमा सुदूरपश्चिम प्रदेशको शक्तिपीठ वैद्यनाथ धाममा दर्शन गरी टिका र रक्षाबन्धन लगाएर हामीले आशीर्वाद प्राप्त गर्यौं। साँझ ६ बजे खाना खाएर राति ८ बजे साफे बगरबाट छुट्टाछुट्टै गाडी चढेर २५ गते धनगढी हुँदै हामी महेन्द्रनगर पुग्यौं।
यो यात्रा केवल एक धार्मिक पदयात्रा मात्र थिएन, यो एक आध्यात्मिक र आत्मिक खोजको यात्रा थियो। बडीमालिकाको अनुपम प्राकृतिक सौन्दर्य, कठिन बाटो र साथीहरूको साथले हाम्रो मन र शरीरलाई शुद्ध पार्यो। जीवनमा यस्तो अनुभव कमै मात्र पाइन्छ, जहाँ हामीले आत्मबल, साहस र धैर्यको असली परीक्षा दिन पाउँछौं। बडीमालिका माताको कृपाले यो यात्रा सफलतापूर्वक सम्पन्न भयो र हामीले जीवनभरि नबिर्सने गरी अद्भुत अनुभव बटुलेर फर्कियौं। यो यात्राले हामीलाई केवल मन्दिरको दर्शन गराएन, बरु जीवनको हरेक पाइलामा आइपर्ने चुनौतीहरूको सामना गर्न सक्ने आत्मविश्वास पनि प्रदान गर्यो।
अशोक चन्द बेदकोट नगरपालिकाका पूर्व नगरप्रमुख हुनुहुन्छ ।
